وقتي که خبر ابتلا فردي به بيماري سرطان را مي شنويم، شايد اولين درماني که از ذهن بسياري ار ما مي گذرد، شيمي درماني باشد. واقعيت اين است که در اکثر انواع سرطانها شيمي درماني لازم است. با اين حال شيمي درماني در بسياري از انواع سرطان ها ( مثل بيشتر سرطانهاي پوست و کليه ) اصلا کاربردي ندارند.

علاوه بر اين، در مراحل ابتدايي بسياري از سرطانها، بعد از جراحي کامل و حذف همه بافت تومور و سلولهاي سرطاني، ممکن است شيمي درماني لازم نباشد.

اصولا انجام شيمي درماني بعد از حذف کامل تومور در جراحي به چه دليل صورت مي گيرد؟ پاسخ اين پرسش را علم آمار مي دهد: بررسيهاي آماري بر روي تعدادي از بيماران با شرايط مشابه يک نوع سرطان انجام مي شود و بيماراني که شيمي درماني شده اند با بيماراني که شيمي درماني نشده اند از نظر احتمال عود و طول عمر و ... مقايسه مي شوند. چنانچه انجام شيمي درماني تفاوت قابل ملاحظه آماري ايجاد کرده باشد، بيماران با شرايط مشابه از آن پس توصيه به شيمي درماني مي شوند. اما مشکل انتخاب درمان بر اساس اطلاعات آماري اين است که همه افرادي که در يک گروه قرار مي گيرند نفع يکساني از شيمي درماني نمي برند. به عبارت ديگر شايد شما در پروهي باشيد که آمار مي گويد شيمي درماني براي آنها مفيد است، اما از انجام آن نفع کمي ببريد.

تجقيقات زيادي براي " شخصي کردن " درمان براي بيماران در جريان است تا پزشکان بتوانند تصميم گيري را متناسب با شرايط فردي بيماران انجام دهند. از آنجا که فاکتورهاي بسيار متعددي در تصميم گيري درماني موثرند اين روند به کندي پيش مي رود. يکي از عرصه هايي که با توجه به اهميت آن پيشرفت خوبي در اين زمينه داشته، تصميم گيري در مورد نياز به انجام شيمي درماني در مبتلايان به مراحل اوليه سرطان پستان است. مطالعات بسيار زياد و پر هزينه اي در اين زمينه انجام شده و فرمولهاي متعددي پيشنهاد شده است که افرادي را که نياز به شيمي درماني ندارند از انجام آن معاف کنند. تست ژني Oncotype DX از آن جمله است. اين تست ژنوميکي بر روي نمونه برداشته شده از بافت سرطان پستان انجام مي شود تا ميزان فعال بودن تعدادي از ژنها را بررسي کند. ميزان فعاليت ژني نشان مي دهد که چقدر امکان عود موضعي يا دوردست براي بيمار وجود دارد. بر همين اساس پزشک معالج مي تواند بيماراني که ريسک کمتري براي عود دارند را از درمان معاف کند.
 

تست Oncotype DX براي چه کساني مفيد است؟ بيماري که بدنبال جراحي سرطان پستان، براي وي تشخيص مراحل ابتدايي ( مرحله 1 يا 2 ) سرطان پستان داده شده، گيرنده هورموني استروژن و پروژسترون وي مثبت است، درگيري غدد لنفاوي ناحيه زيربغل ندارد، و قصد دارد در صورت امکان از انجام شيمي درماني اجتناب کند، کانديداي اين تست ژنوميکي است. در بعضي مطالعات بيماران يائسه را با شرايط ساده تري توصيه به اين تست مي کنند. در بيماران با تشخيص سرطان درجا داکتال ( DCIS ) با گيرنده هورموني مثبت نيز انجام Oncotype DX براي اجتناب از پرتودرماني بعد از جراحي قابل توصيه است.

تست Oncotype DX چطور انجام مي شود؟ اطلاعات جمع آوري شده از 21 ژن از ژنهاي بيمار که از روي نمونه بافت تومور به دست مي آيند بررسي مي شوند. عددي بين 0 تا 100 به عنوان گزارش ارائه مي شود. چنانچه نتيجه کمتر از 18 باشد مي توان بيمار را از شيمي درماني معاف کرد. بيماراني که عددي بالاتر از 31 برايشان گزارش مي شود از انجام شيمي درماني نفع مي برند. در مورد DCIS اعداد آستانه کمي متفاوت است.

توصيه مي شود نتيجه Oncotype DX در کنار ساير فاکتورها براي تصميم گيري در مورد درمان استفاده شود.

مطالعات در مورد شخصي سازي روش درمان در تمام انواع سرطان ادامه دارد. در مورد سرطان پستان روشهاي ديگري نيز پيشنهاد شده اند اما در مورد هيچيک به اندازه Oncotype DX کار تحقيقاتي نشده است.

توصيه به انجام و نيز تفسير اين تستها حتما بايد با نظر پزشک معالج باشد. توصيه اکيد همه مححقين کمک گرفتن از اين روشها براي طراحي درمان در همفکري بين پزشک و بيمار است.

لينک مطالب مرتبط:
شيمي درماني سرطان سينه
سرطان پستان و درمان آن
راديوتراپي چيست؟
عوارض شيمي درماني
متخصص و مرکز شيمي درماني در مشهد
شيمي‌درماني و راديوتراپي، تفکيک يا ادغام؟
توصيه‌هاي عمومي حين درمان سرطان
عوارض شيمي درماني و درمان آنها